31 Ekim 2009 Cumartesi

SARI KADILAR KÖYÜNDE KIŞ HAZIRLIKLARI

KIŞLIK YİYECEK HAZIRLIKLARI



3. KIŞLIK YİYECEK HAZIRLIKLARI
3. KIŞLIK YİYECEK HAZIRLIKLARI
3.1. SÜTÜN İŞLENMESİ İLE ELDE EDİLEN BESİNLER
3.1.1. Mengen Köy Peyniri :
Malzemeler :
5 kg. Süt
1 Ç.B. Maya
Tuz
Yapılışı :
Mayanın yapılışı : - Hayvan işkembesinin yanında bulunan maya kısmı alınır, - Maya yıkanıp tuzlanır ve kurutulur, - Kuru mayadan bir parça kesilir, - Bir kavanoza tuzlu su yapılıp kesilen maya parçası içerisine atılır ve bir hafta bekletilir, - Bekleyen mayanın suyu maya olarak kullanılır.
Peynirin yapılışı : - Süt süzülüp kalaylı bir bakır tencerede ısıtılır, - Kaynamadan ve çok sıcak olmadan ( çok ısıtılıp tekrar soğutulabilir ) maya ilave edilir, - Maya ilave edildikten sonra hemen ocaktan alınır ve tutması beklenir, - Tuttuktan sonra suyu alınır ve ateşe tekrar koyulur, - Tutan peynir tortumları elle toplayarak karıştırılır, - Kaynayıncaya kadar suyun içerisinde bekletilir, - Daha sonra sudan süzülür ve beze sarılıp peynir kalıbına koyulur, - Bir gece bekletilir, - Ertesi gün kalıptan alınıp tuzlanır ve kurumak üzere havadar bir yere alınır.
( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.1.2. Nor ( Lor ) :
Yapılışı :
- Peynir yapıldıktan sonra arta kalan suyun ateşte karıştırılması suretiyle suyun üzerine biriken tortudur, - Bu tortu kevgir ile süzülerek sudan alınır. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.1.3. Nor ( Lor ) Keşi :
Yapılışı :
- Norun bezden süzülüp tuzlanması ve yumurta büyüklüğünde yuvarlak şekiller verilmesi ve şekil verilen norların kurutulması sureti ile elde edilir. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.1.4. Tereyağı :
Yapılışı :
- Yoğurdun üzerine biriken kaymak tabakası biriktirilir, - Biriktirilen kaymaklar yayığa koyulur ve üzerine biraz ılık su ilave edilir, - Yayık sipeği ile yarım saat çırpılır, - Çırpıldıktan sonra üzerine çıkan yağı alınır, - Suda ayranı yıkanır, - Tuzlanıp tahta ölçeklere basılır. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.1.5. Yoğurt Keşi :
Yapılışı :
- Tereyağı yapımında yağdan arta kalan kısım bir torbaya koyulup torbanın ağzı bağlanır, - Bir süzgecin üzerine yerleştirilip üzerine ağırlık koyulur ve bir gün kadar süzülür, - Katılaşıncaya kadar süzülen yoğurt bezden alınır ve bir kaba boşaltılır, - Kaptaki yoğurda tuz koyulup yoğrulur, - Çeşitli büyüklükte parçalara bölünüp güneşte kurutulur. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.2. ETİN İŞLENMESİ İLE ÜRETİLEN BESİNLER
3.2.1. Kavurma :
Yapılışı :
- Kurbanda dağıtılan paydan artan veya evde ihtiyaç için kesilen hayvanın kısa zamanda tüketilmeyecek etleri kuşbaşı doğranır, - Doğranan etler iç yağı ile bir tavada kavrulur, - Tuz atılır ve ölçeklere basılır, - Bu tür hazırlanan etler serin bir yerde uzun bir süre bekletilebilir. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.2.2. Et Kurusu :
Yapılışı :
- Kurutulacak et haşlanır ve soğutulur, - Et soğuyunca kemiklerinden ayrılıp didiklenir, - Didiklenen et bir bez üzerine serilip güneşte kurutulur. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.3. TAHILLARIN İŞLENMESİ İLE ÜRETİLEN BESİNLER
3.3.1. Bulgur :
Yapılışı :
- Buğday yıkanıp kazanda patlayıncaya kadar pişirilir, - Buğdaylar patlayınca suyu süzülüp güneşte kurutulur, - Kuruyunca dibekte dövülüp kabuğu ayrılır, - Kabukları ayrılınca buğday el değirmeninde çekilir, - Elenip alta geçen ince üstte kalan kalın bulgur olarak kullanılır. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.3.2. Keşkek ( Aşurelik Buğday ) :
Yapılışı :
- Keşkek yapılacak buğday yıkanıp dibekte dövülür, - Dövülen buğdayın kabuğu ayrılıp atılır ve buğdaylar keşkek olarak kullanılır. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.3.3. Göce Yarması :
Yapılışı :
- Yarma yapılacak buğday değirmende çekilir ve göce yarması olarak kullanılır. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.3.4. Nişasta :
Yapılışı :
- Buğday yıkanır ve kazanların yarısına gelecek şekilde kazanlara doldurulur, - Üzerine su ilave edilip suyu her gün değiştirilerek 15 gün bekletilir, - İçerisinden buğdaylar bezle süzülerek kalan suyu bekletilir, - Bekleyen suda alta çöken nişasta üzerinden suyu alınıp kurutulur. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü)
3.3.5. Aşlık :
Yapılışı :
- Aşlık yapılacak mısır el değirmeninde çekilir ve aşlık olarak kullanılır.
( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.4. TARHANA :
Malzemeler :
2 Dolu Kase Torba Yoğurdu Karanfil
1 kg. Domates Nane, Tuz
1 kg. Yağ Biberi Maziki Sakızı
Maydanoz Un, Ekşi Hamur
Yapılışı :
- Yağ biberleri yıkanıp suda haşlanır ve kabukları soyulur, - Domatesler ve biberler yıkanıp doğranıp bir tencereye koyulur ve üzerine su ilave edilip yumuşayıncaya kadar haşlanır, - Daha sonra haşlanan domatesler ve biberler süzgeçten geçirilir, - Torba yoğurdu, doğranmış maydanoz, karanfil, kuru nane, maziki sakızı koyulup az ekşi hamur ilave edilir, - Aldığı kadar un ilave edilip katı bir hamur yapılır, - Bir bohçaya sarılıp ekşimesi için bir hafta ılık bir yerde bekletilir, - Bir hafta sonra güneşe bir bez üzerine bu hamur kaşık kaşık ufak parçalar halinde dökülür, - Katılıncaya kadar kurutulup elle ezerek bütün hamur parçaları süzgeçten geçirilir, - Süzgeçten geçmiş tarhana bir bez üzerinde havadar bir yerde ( güneş görmesi gerekiyor ) karıştıra karıştıra kurutulur. ( K.K. ÖZTÜRK, P. 1934. Bürnük Köyü )
3.5. SALÇALAR
3.5.1. Domates Salçası :
Yapılışı :
- Domatesler yıkanıp doğranır, - Derin bir tencerede pişirilir, - Pişen domatesler ocaktan alınıp soğutulur, - Domatesler soğuyunca süzgeçten geçirilip çekirdeği ve kabuğu ayrılır, - Kalan kısım torbaya koyulup torbanın ağzı kapatılır, - İğice süzülüp torbadan alınır ve salça tuzlanarak uzun süre bekletilebilir. ( K.K. YILMAZ, Ü. 1958. İlyaslar Köyü )
3.6. SEBZE - MEYVE KURUTMA
3.6.1. Kaldırık Kurutma :
Yapılışı :
- Dağdan toplanan kaldırık otu yaprakları açılarak gölge bir yerde tek kat kurutulur. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.6.2. Fasulye Kurutma :
Yapılışı :
- Taze fasulyeler toplanıp ayıklanır, - Gölge bir yere sererek kurutulur.
( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.6.3. Mantar Kurutma :
Yapılışı :
- Mantarların sapları ayıklanır ve toprak kalmayacak şekilde yıkanır, - Bir ipliğe çizilerek güneşte kurutulur. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.6.4. Elma - Armut - Erik Hoşafı :
Yapılışı :
- Elma, armut ve erik yıkanır, - Elma ve armut soyulup eşelekleri ayıklanır, - Elma ve armut dilimlenir, - Erik çizilir, - Güneşte bir bez üzerine serilip kurutulurlar. ( K.K. AKAR, G. 1956. Sarıkadılar Köyü )
3.7. REÇELLER
3.7.1. Pekmez :
Malzemeler :
1-2 Çuval Pekmezlik Tatlı Elma veya Armut
Pekmez Toprağı
Yapılışı :
- Elma veya armut yıkanır, - Pekmez olluğuna dökülür ve dövülür, - Alttaki musluğun altına bir kap koyulup süzülen şırası alınır, - Süzülen şıra bir kazana koyulup içerisine pekmez toprağı ilave edilir ve ocakta köpürene kadar kaynatılır, - Köpürünce ateşten alınıp köpüğü alınır, - Soğuyunca yüzünün duru suyu alınıp istenilen kıvama kadar koyulaşıncaya kadar kaynatılır. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.7.2. Pestil :
Yapılışı :
- Erikler yıkanıp sapları ayıklanır, - Bir tencereye koyulup su ilave etmeden kendi suyu ile yumuşayıncaya kadar pişirilir, - Pişince ocaktan alınıp soğutulur, - Soğuyunca süzgeçten elle ovuşturaraktan geçirilir, - Süzgecin altına geçen temiz lapası tahta üzerine sererek güneşte kurutulur, - Kuruyunca serin bir yere alınıp uzun süre bekletilebilir, - Hamur işlerinin yanında sulandırarak ve suyu içilerek tüketilir. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.7.3. Nerdek :
Yapılışı :
- Kızılcık ayıklanır ve yıkanır, - Bir tencereye koyulup kendi suyu ile yumuşayıncaya kadar pişirilir, - Yumuşayınca suyu süzülür ve bir tencereye koyulup içerisine şeker atılır ( 2/1 ), - Ocağa yerleştirilip koyulaşıncaya kadar kaynatılır, - Koyulaşınca ocaktan alınıp testilere boşaltılır ve uzun süre bekletilebilir, - Hamur işlerinin yanında sulandırılarak içilir. ( K.K. ŞAHİN, G. 1936. Çay köy )
3.8. TURŞULAR
3.8.1. Lahana Turşusu :
Malzemeler :
1 Adet Turşuluk Damarsız Beyaz Lahana
Rafine Edilmemiş Tuz
2 S.B. Domates Suyu
Yapılışı :
- Lahananın kökü içeri doğru oyarak alınır ve lahana yapraklara parçalanır, - Lahana yapraklarının damar kısımları ayıklanarak alınır, - Bir tencereye su koyulup kaynatılır, - Su kaynayınca ocaktan alınıp soğutulur, - Su soğuyunca içerisine 1 litreye 2 çorba kaşığı olacak şekilde tuz atılır ve karıştırılır, - Lahana yaprakları derin bir turşu bidonuna basılır ve domates suyu ilave edilir, - Üzerine tuzlu su dökülür ve havası alınarak iğce sıkıştırılır , - Boşluk kalmayacak şekilde düzgünce yerleştirildikten sonra üzerini aşana kadar suyu koyulup kapağı kapatılır ( gerekirse üzerine ağırlık koyulabilir ), - 10-15 gün bekletildikten sonra olgunlaşıp olgunlaşmadığı kontrol edilir ve olgunlaşmış ise turşu hazır demektir.
( K.K. YILMAZ, Ü. 1958. İlyaslar Köyü )
3.8.2. Biber Turşusu :
Malzemeler :
3 kg. Körpelerinden Seçilmiş Turşuluk Sivri Biber
Rafine Edilmemiş Tuz
2 S.B. Domates Suyu
Yapılışı :
- Biberlerin çürükleri ve çok uzun sapları ayıklanır, - Biberler yıkanıp derin bir turşu bidonuna basılır, - Lahana turşusunda olduğu gibi bir tuzlu su hazırlanır ve domates suyu ile beraber bidona ilave edilir, - Havası alınıp üzerini aşana kadar su ilave edilip kapağı kapatılır ( gerekirse üzerine ağırlık koyulabilir ), - 10-15 gün bekledikten sonra turşu hazır demektir. ( K.K. DEMİR, N. 1937. Sarıkadılar Köyü )
3.8.3. Fasulye Turşusu :
Malzemeler :
2 kg. Taze Fasulye
Rafine Edilmemiş Tuz
2 S.B. Domates Suyu
Yapılışı :
- Fasulyeler yıkanır ve sapları ayıklanır, - Bir tencereye koyulup üzerine su ilave edilir ve biraz yumuşayıncaya kadar haşlanır ( tam pişirilmemelidir ), - Daha sonra ocaktan alınır ve süzülüp soğutulur, - Soğuyunca turşu bidonuna basılır ve üzerine domates suyu ile lahana turşusunda olduğu gibi hazırlanmış tuzlu su ilave edilir, - Havası alınır ve üzerini aşana kadar tuzlu su ile örtülüp kapağı kapatılır, - 10-15 gün bekletilir ve turşu hazır demektir. ( K.K. ÖZTÜRK, P. 1934. Bürnük Köyü )
3.8.4. Karışık Turşu :
Malzemeler :
1 kg. Turşuluk Salatalık Rafine edilmemiş tuz
1 kg. Turşuluk Fasulye 3 S.B. Domates Suyu
1 kg. Turşuluk Biber
1 Adet Küçük Beyaz Lahana
Yapılışı :
- Salatalıklar, fasulyeler ve biberler yıkanır ve sapları ayıklanır, - Lahananın kökü içeri doğru oyarak alınır ve lahana yaprak yaprak ayrılır, - Fasulyeler bir tencerede çok az haşlanır ve soğutulur, - Salatalıklar, biberler, haşlanmış fasulyeler ve beyaz lahanalar turşu bidonuna basılır ve üzerine lahana turşusunda olduğu gibi tuzlu su hazırlanıp dökülür, - Domates suyu da dökülüp havası alınır ve üzerini aşana kadar tuzlu su ilave edilip kapağı kapatılır, - 10-15 gün bekleyince turşu hazır demektir. ( K.K. ÖZTÜRK, P. 1934. Bürnük Köyü )

Hiç yorum yok: