Yağ deyince; ilk aklımıza gelen ve köyümüzde kullanılan haşhaş yağı, çitlembik (çertlemik) tohum yağları, dikenli yağı, susam ve ayçiçeği yağıdır.
Yağ olacak dikenli bitki tohumu, haşhaş, susam ve ayçiceği ağırlıklı olarak ekilir ve mengenelere getirilirdi. Mengenede normal bir ateş tavında büyükçe bir tava içinde kavrulur sonra bir atın döndürdüğü makinada ezilirdi.
Ezilen tohumlar keten veya kıl torbalar içine belli oranlarda konularak üst üste mengene içine dizilir, üç beş kişinin kuvvetiyle baskı (pres) yapılarak yağı çıkartılırdı. El baskısı da denilen bu sistemle imal edilen yağlar ne tansiyon ne kolestorol yapardı.
Çitlembik tohumu yağının kesafeti ağırdır. Yemeklerde kullanılmaz ama ağaçlardan toplamak emek gerektirdiğinden yinede toplayanlar olurdu ki biz kışın onların evine giderdik. Çünkü köz üzerinde kızartılmış ekmeğin üzerine sürülüp karışık tuz ile biber atıldığında hiçbir yağda olmayan lezzeti bulurdunuz. Bugün organik tarım dedikleri üretim ve imal işte bu imallerdi.
Bugün adına ne derseniz deyin, zamana yenilmiş gibi görünen ama bugün bile hala gerekli olan mengeneler zamanla o kadar çoğalmış ki, nerdeyse her mahallenin bir mengenesi olmuş.WWW.isaalan.org sitesinden alıntıdır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder